Pisanie sprawia wielu dzieciom problem. Szczególnie tym, które zaczynają naukę pisania w wieku 5 lub 6 lat w tak zwanej zerówce. Większość z nich chciałoby już od razu pięknie i równo pisać mieszcząc się liniaturze, a wielu z nich to nie wychodzi. Wtedy łatwo się zniechęcają i tracą cierpliwość.
Jednak pisanie wcale nie musi być mosiężną pracą, a może być zabawą. Aby tak się stało, konieczne są pewne warunki.
Przyjrzyjmy się pierwszemu warunkowi. Ćwiczenie napięcia mięśniowego ręki już najmłodszych lat może odbywać w formie zabawy. Prostym przykładem będzie tutaj zabawa gniotkami lub miękkimi małymi piłeczkami, które dziecko spokojnie zmieści w dłoni. Lepienie z plasteliny, modeliny, gliny czy masy solnej również jest świetnym ćwiczeniem usprawniającym motorykę małą. Dzieci bardzo lubią pomagać mamom i babciom w kuchni. Wspólne urabianie rękoma ciasta czy formowanie ciasteczek też jest okazją do wspomnianych ćwiczeń. Do rodzaju takich zabaw zaliczamy wszelkie zabawy paluszkowe, np. gra na pianinie, całujące się paluszki, rozmowy paluszków, na których narysowane są buźki czy zabawa przy znanej dzieciom piosence „Pięć paluszków rączka ma”.
Bazgroły dwu czy trzyletniego dziecko to także zabawa w pisanie. Im młodsze dziecko, tym większej swobody do rysowania potrzebuje. Maluchowi daje się jak największy arkusz papieru i pozwala mu się gryzmolić po całej kartce. W ten sposób ćwiczy ruch ręki, potrzebny w późniejszym czasie do pisania. Zabawą w pisanie jest też rysowanie paluszkiem po plecach drugiej osoby lub w powietrzu. Właściwie od tego powinno zacząć się uczyć pisać poszczególne szlaczki, litery i cyfry.
Podam teraz kilka przykładowych zabaw przygotowujących do pisania – zabaw w pisanie.
Pisanie sznurkiem lub wełną na dywanie.
Udostępniamy dziecku sznurek lub wełnę o długości 30 cm. oraz wzory, które chcemy, aby dziecko ułożyło z tego sznurka (obrazki figur geometrycznych, szlaczków, cyfr czy liter). Dziecko z tego sznurka tworzy kształty widziane na obrazkach. Będą to duże kształty, co jeszcze bardziej pozwoli się dziecku z nimi oswoić.
Zabawy z drutem.
Dajemy dziecku kawałek miękkiego druta o długości 30 cm. Podobnie jak w poprzedniej zabawie, tutaj także kładziemy przed dzieckiem wzory w formie obrazków. Tym razem jednak dziecko formuje dany kształt wyginając palcami drut. W ten sposób otrzymuje przestrzenną formę linii łamanej lub falistej, litery czy cyfry. Poza tym wykonuje ćwiczenie manualne usprawniające palce dłoni.
Mąka, piana, piasek.
Ta zabawa to prawdziwa frajda dla dzieci. Pozwala też na chwilę szaleństwa. Na stolę rozsypujemy mąkę, po której dzieci rysują rozmaite szlaczki, kształty i figury, z którymi zostały zapoznane w poprzednich dwóch zabawach. Zrobiona samodzielne piana z mydła czy płynu do kąpieli rozmazana na blacie stołu też może posłużyć do pisania i rysowania. To samo można zrobić z piaskiem kinetycznym lub nawet ze zwykłym piaskiem, który rozsypiemy w pudełku czy na tacy, a w razie ładnej pogody można rysować na piasku w piaskownicy.
Folie i mazaki.
W tej zabawie przygotowujemy dla dzieci foliowe koszulki na dokumenty, łatwo zmywalne mazaki, kartki białe i kolorowe oraz ściereczkę do zmazywania mazaków. Do foliowej koszulki wkładamy kartki: najpierw białą, potem kolorowe. Dajemy je dziecku i dołączamy mazak. Dziecko pisze i rysuje znane już kształty mazakiem na folii i za każdym razem, kiedy zapisze całą kartkę, zmazuje i rysuje od nowa dopóki mu się nie znudzi. Aby uatrakcyjnić dziecku tę zabawę wyciągamy kolejno kartki, aby jego szlaczki, litery i cyfry miały za każdym razem inny kolor.
Po przeprowadzeniu z dzieckiem tych kilku zabaw, kiedy oswoiło się z kształtami szlaczków, liter i cyfr, można przejść do pisania po śladzie. Zaczynamy od łatwiejszego zadania i podajemy karty pracy z wyznaczonymi w liniaturze kształtami szlaczków czy liter. A jak nauczyć dziecko pisać w liniaturze? Na to też jest sposób poprzez zabawę.
Od kropki do kropki
Wystarczy narysować trzy linie na gładkiej kartce i dać dziecku tę kartkę. Następnie mówimy dziecku na której linii ma narysować kropkę, np. narysuj kropkę na trzeciej linii, teraz troszkę dalej narysuj kropkę na pierwszej linii i znowu trzecią kropkę, również troszkę dalej od poprzednich na drugiej linii. Dalej przechodzimy do łączenia kropek: połącz kropkę z trzeciej linii z kropką na pierwszej linii, połącz kropkę z pierwszej linii z kropką na drugiej linii. W ten sposób powstanie początek szlaczka, który w ten sposób można kontynuować dalej. Ułożenie kropek można podawać w ten sposób, aby po połączeniu powstała litera lub cyfra.
Po takich zabawach można przejść do pisania na poważnie, bez śladów. Po serii takich ćwiczeń dziecko ma usprawnioną rękę do pisania i obyło się z kształtem szlaczków, liter i cyfr. Nauka pisania może być zabawą i sprawić dziecku przyjemność, bo dziecko uczy się przez zabawę. Pamiętajcie o tym drodzy rodzice.
Beata Gruszka
Artykuł zainspirowany książką B. Merthan Zabawy przygotowujące do szkoły
